“Tanqid – bu birovning boshidagi voqea”: sizga yuborilgan izohlarga qanday qilib to’g’ri javob berish kerak
Tanqid biz uchun maqtov kabi yoqimsiz, atigi 10 baravar kuchliroq. Ko’pincha bitta salbiy izoh kimnidir ko’p ijobiy fikrlarni unutishiga olib kelganligi haqidagi voqeani uchratishingiz mumkin.
Tanqid – bu birovning ongidagi voqea
Dastlab, tanqid butunlay tanqidchining tajribasiga asoslanganligini tushunishga arziydi. Butun jarayon tanqidchining o’zi psixologik reaktsiyasidan boshlanadi. Agar ishda kimdir sizni syogofant deb hisoblasa, sizni tanqid qila boshlasa, unda siz unga faqat oldingi ish joyidagi aniq bir odamni eslatib qo’yasiz. Bu odam sizni xuddi o’sha kozok kiyganingizni ko’rishi mumkin. Tanqidchining boshida sizning qiyofangiz yoki xatti-harakatlaringiz salbiy tajribalarni o’zida mujassam qilishi mumkin. Shu sababli u sizni tanqid qiladi.
Sizni tanqid qiladigan odamning o’rniga o’zingizni qo’ying.
Agar tanqid siz uchun juda katta narsani anglatsa va ruhiy azob-uqubatlarga olib kelishi mumkin bo’lsa, unda uni boshqa odamning boshidagi voqea deb biling. Agar mudofaa reaktsiyasi ish bermasa, siz o’zingizni bayroqlamaslikka berilmasligingiz kerak, balki samarali vosita – hamdardlikdan foydalaning.
Birinchidan, tanqid bu tanqidchi ko’rgan narsaga ichki munosabat va uni qo’zg’atadigan tuyg’u ekanligini eslashga harakat qiling. Psixoterapevt R. Karlson o’z kitoblaridan birida tanqidni qanday engish kerakligi haqidagi savolga foydali javob beradi. U sizning yo’nalishingizdagi noxush ifoda bilan shunchaki rozi bo’lishingizni va tanqid o’z-o’zidan orqaga qaytishini kutishingizni maslahat beradi. Gap shundaki, tanqidchiga g’azabni puflashga yoki nizoni hal qilishga urinishda yordam berish emas. Bundan tashqari, bunday reaktsiyaga nima sabab bo’lganini aniqlash kerak.
Tanqid qaerdan kelib chiqadi va unga qanday javob berish kerak
Tanqidchining haqiqiy asoslari bo’lmasligi mumkin: u shunchaki biron bir narsani noto’g’ri tushungan, noto’g’ri fikr yuritgan yoki u sizning harakatingizni yoki bayonotingizni tushunolmaydigan darajada cheklangan fikrga ega. Agar siz urinib ko’rsangiz, bu munosabat nima sabab bo’lganini tushunasiz. Tanqidning sababi shundaki, siz boshqalar haqida tez-tez yomon gapirishingiz, o’ta takabburligingiz yoki mutaassibligingiz bilan ajralib turasiz.
Agar tanqidning asosi yo’qligini bilsangiz, unda nima uchun bu sodir bo’layotganini so’rash kerak. Bunday vaziyatda juda oqilona sabab bo’lishi mumkin (siz ilgari bu haqda o’ylamagansiz) yoki hamma narsa tushuntirishni talab qiladigan tushunmovchilik bo’lib chiqishi mumkin. Vaziyat sizning harakatlaringiz sababini hamma ham anglay olmaydi degan fikrga olib kelishi mumkin. Har qanday holatda ham bu g’azabni sovitadi va suhbatdoshni bahslashish yoki tanqid qilish istagini susaytiradi.
Agar siz tanqidga munosabat bildirishni boshlagan bo’lsangiz, unda esda tutingki, siz faqatgina birovning ongida sodir bo’layotgan uyushmada beixtiyor o’yinning ifodasini kuzatasiz. U shunchaki o’tmishini sizning hozirgi kuningizda emas, balki sizning harakatlaringizda yoki iboralaringizda ko’radi.
Manba: blog.wikium.ru
