Psixologiyada qurbonlik va uning turlari
Psixologiyadagi qurbonlik qurbonlikni nazarda tutadi. Zamonaviy odamlarning juda ko’p qismi o’zlarini qurbon qilishga moyil. Agar kattalar odam buni ongli ravishda bajaradigan bo’lsa, unda bola ko’pincha shaxsning shakllanishiga sezilarli ta’sir ko’rsatadigan vaziyat garovidir.
Jabrlanuvchi – vaziyat yoki vaziyat qurboni. Birinchi marta ushbu atama sud ekspertizasida qo’llanildi va undan keyin psixologiyada paydo bo’ldi. Buning sababi shundaki, jabrlanuvchining xatti-harakatlari odam hujumga aylanganda defiant holatlarga tenglashtiriladi.
Jabrlanuvchi har doim ham boshqa odamlardan azob va og’riqni qabul qilmaydi. Ba’zan bu turli xil ofatlar, hayvonlarning hujumlari va boshqalar bo’lishi mumkin. Bunday odamlar barcha muammolarni o’ziga tortadiganga o’xshaydi.
Vikimogenlik hayotning turli sohalarida keng qo’llaniladi. Agar siz yangi uylar qurilishiga e’tibor bersangiz, unda bu joylarda siz jinoyat sodir etishingiz mumkin bo’lgan joylar va chiziqlar deyarli yo’q. Maktablarda o’spirinlar ongida qurbonlikni yo’q qiladigan turli tadbirlar ham amalga oshiriladi.
Patologiya rivojlanishining sabablari
Agar odam etarli bo’lsa, unda u hatto o’ziga zarar etkazish haqida o’ylamaydi. Shuning uchun xulq-atvorning viktimologik tabiati psixologik hodisaga ega bo’lib, uning sababi tajribali psixologik shikastlanishdir. Bugungi kunda jabrlanishga olib keladigan bir necha asosiy sabablar mavjud:
- Ko’pincha bu to’la-to’kis oilalarda yoki kam daromadli oilalarda sodir bo’ladi. Ikkala holatda ham, bola o’z tengdoshlari bilan tenglashmaydi va o’zini nuqsonli his qiladi.
- Noto’g’ri tarbiya ham o’z izini qoldiradi va ruhiy kasalliklarga olib kelishi mumkin. Bola ota-onasiga ishonishga moyil, ammo agar ular axloqsiz turmush tarzini olib borsalar, shuningdek, bolaga zulm qilsalar, unda katta yoshda bu jabrlanishga olib keladi.
- Bola shaxsiyatining shaxsiy shakllanishiga oiladan tashqari, ijtimoiy muhit ham ta’sir qiladi.
Jabrlanish turlari
Beqaror psixikaga ega bo’lgan shaxslar, psevdo qo’zg’atuvchi va psevdo-bo’ysunuvchi odamlar jabrlanishga eng moyil. Shaxsning temperamenti muhim rol o’ynaydi. Soxta-provokatsion tipdagi odamlar ko’pincha o’zlarining harakatlari o’zlariga qarshi o’ynashi mumkinligini tushunmaydilar. Shunday qilib, agar yosh xonim o’zini tutib tursa va notanish odamning e’tibor belgilarini qabul qilsa, uning bu odamni ta’qib qilishiga qarshi turishini o’yinning bir turi sifatida qabul qilish mumkin. Psevdo-bo’ysunuvchi odamlar, hatto zarur bo’lsa ham, jinoyatchiga etarli darajada qarshilik qila olmaydilar.
Xulq-atvorning xususiyatlari
Barcha jabrdiydalar o’zlarini shunday tutishadi, ularga e’tibor berishadi. Ko’pincha, bunday odamlarning asosiy fazilatlari qat’iyatsizlik va uyatchanlikdir. Jamoada ular doimo o’zlarini chetda tutadilar va ijtimoiy ishlarda faol qatnashmaydilar. Jabrlanuvchilar har doim o’zlaridan kuchliroq odamlarni izlashadi. Bunday odamlar o’zlariga va atrofdagi dunyoga munosabatiga ta’sir qiladigan tashvish darajasi oshishi bilan ajralib turadi. Jabrlanuvchining asosiy mulki – o’z fikrini bildirishdan qo’rqib, boshqasiga bo’ysunish.
Manba: Blog.wikium.ru
