Ebbinghaus egri chizig’i

Ebbinghausning unutish egri chizig’i – bu yangi ma’lumotni qanchalik tez unutishingiz mumkinligini aniq ko’rish imkonini beruvchi maxsus grafik. Olimning ishonchi komilki, bir haftadan so’ng tom ma’noda ilgari olingan ma’lumotlarning 20 foizidan ko’pi inson miyasida qolmaydi. Ushbu statistik ma’lumotlar unchalik dalda bermaydi, shuning uchun bu vaziyatni qanday tuzatish va uzoqroq vaqt davomida qo’shimcha ma’lumotni eslab qolish haqida yaxshilab o’ylab ko’rishga arziydi.

Ebbinghaus tajribalari

Ebbingxaus o’z tajribalarini o’tkazish uchun juda ko’p yillar sarfladi. Aytish joizki, u ularni ikki xil bosqichga ajratgan. Shu tufayli u inson xotirasi bir qancha muhim omillar bilan bevosita bog’liqligini aniqlay oldi. Asosiylariga quyidagilar kiradi:

• Qabul qilingan ma’lumotlarning miqdori.
• Yangi ma’lumotlarning necha marta takrorlanishi.
• Takrorlashlar orasida qanday vaqt oralig’i va qancha miqdorda bo’lgan.

Asosiy natijalar

Ko’plab tadqiqotlar juda kutilmagan natijalar berdi. An’anaviy ravishda Ebbinghaus ularni olti xil toifaga ajratdi. Olingan xulosalar tez orada Ebbinghausning unutish egri chizig’i sifatida tanildi. U quyidagi natijalar bilan ifodalanadi:

• Eng boshida ma’lumot juda yuqori tezlikda unutiladi, ammo bir muncha vaqt o’tgach, jarayon sekinlashadi.
• Ma’lumotni eslab qolish qanchalik qiyinligi uning hajmiga ta’sir qiladi. Bu bog’liqlik to’g’ridan-to’g’ri proportsional deb hisoblanmaydi.
• Agar ma’lumot o’ziga xos va muhim ma’noga ega bo’lsa, u tezroq eslab qoladi. Oyatni oddiy so’zlar yoki jumlalar to’plamidan ko’ra eslab qolish ancha oson.
• Yodlash samaradorligi ko’rsatkichiga takrorlashlar soni ta’sir qilmaydi.
• Miya shunday tuzilganki, uning boshida va oxirida nima borligini eslab qolish ancha oson bo’ladi.
• Agar inson o’rganilayotgan ma’lumot kelajakda albatta foydali bo’lib qolishiga ishonsa va undan foydalansa, u ko’p marta tezroq va samaraliroq eslab qoladi.

Agar buni hisobga olsak, bir soat ichida odam olingan ma’lumotlarning taxminan 60 foizini eslay olmaydi. Bir kundan keyin taxminan 5% ko’proq yo’qoladi. Keyin jarayon sekinlashadi, lekin bir hafta o’tgach, faqat 20% ni eslab qolish mumkin.

Takrorlash rejimlari

Ebbinghaus egri chizig’iga ta’sir qilmaslik va iloji boricha ko’proq ma’lumotni saqlab qolish uchun siz tasdiqlangan o’rganish usulidan foydalanishingiz mumkin. Qizig’i shundaki, uni o’sha olim ishlab chiqqan. U miya uni unutib qo’ymoqchi bo’lgan paytda ma’lumot aynan takrorlanishi kerakligiga amin edi.

Bu usuldan odamda yana bir necha kun qolganda foydalanish mumkin. Butun jarayonni taxminan to’rt bosqichga bo’lish mumkin, ularning ketma-ketligiga rioya qilish muhimdir. Ma’lumot o’qilgandan so’ng darhol takrorlanishi mumkin. Keyingi takrorlash 20 daqiqadan so’ng amalga oshiriladi. Taxminan 8-10 soatdan keyin materialni uchinchi marta takrorlashga arziydi. Yana bir kundan keyin to’rtinchi takrorlash amalga oshiriladi.